Bir hatıradan bir millete uzanan yolculuk…

Balkan dağlarından İstanbul’a uzanan bir yolculuğun hikâyesi artık kitapçıların raflarında yerini aldı.
Prof. Dr. Ayhan Olcay’ın kaleme aldığı, Papirus yayınlarından çıkan “Koferdeki Besa – Shkrelilerin Pešter Platosu’ndan İstanbul’a Yolculuğu”, yalnızca bir ailenin geçmişini değil, bir halkın ve bir belleğin yeniden inşasını anlatıyor.

Venedik ve Osmanlı arşivleri, bilimsel referanslar, sözlü tarih anlatıları ve taş evlerin sessiz tanıklıklarıyla örülen bu eser, göçün, aidiyetin ve direncin çok katmanlı hikâyesini gün yüzüne çıkarıyor.

“Göç, sadece yer değiştirmek değildir; bir milletin hafızasını yeni topraklarda yeniden inşa etmektir.”

Zamanın İzinde Bir Yolculuk

1416 — Shkrel / İşkodra / Arnavutluk
1700’ler — Rugova / Kosova
1853 — Pešter / Sırbistan
1957 — İstanbul / Türkiye

Bu yolculuk, Shkreli (Škrijelj) soyunun 500 yılı aşan serüvenini, belgeler ve tanıklıklar üzerinden takip ediyor. Aynı zamanda Kuç, Hot, Kelmendi, Şaliç, Muriç, Daçiç, Layiç, Liçina, Gruda, Mazarek gibi Sancak ve Kosova’dan Türkiye’ye göç etmiş diğer Kuzey Arnavutluk kökenli kabileler için de bir araştırma şablonu oluşturuyor.

Yaşayan Kitap – Dijital Bellek Arşivi

Koferdeki Besa yalnızca bir basılı kitap değil; aynı zamanda yaşayan bir dijital arşiv.
Her bölümde yer alan QR kodlar, sözlü tarih videolarına, aile toplantılarına ve yeni bulunan arşiv belgelerine doğrudan erişim sağlıyor.
Araştırmalar ilerledikçe bu dijital klasör sürekli güncelleniyor — okuyucular yeni belgeler, soy ağaçları, fotoğraflar ve ek açıklamalara anlık olarak ulaşabiliyor.
Böylece Koferdeki Besa, “açıldıkça genişleyen bir bellek sandığına” dönüşüyor.

Yazarın Olcay şunları söyledi, “Besa u Koferu’yu Neden Yazdım?”

“Bu kitabı yazmamın nedeni, kulaktan kalan bir sözle başladı: Biz Škrijelj’iz.
1909’da yazılan Edith Durham’ın High Albania kitabında ‘Shkreli kabilesi’ni okuyunca, bunlar biziz galiba, dedim ve araştırmaya başladım.
Dünya literatüründe, yabancıların gözü ile defalarca incelenmiş Kuzey Arnavutluk kabilelerinden olan Shkreli hikâyesi, dış gözle değil, içeriden tanıklıkla yeniden yazılmalıydı.”

Olcay sözlerini şöyle sürdürdü, Shkrelilerin hikâyesini belge, hafıza ve bilim üçlüsüyle yeniden inşa ediyor:

Belge: Venedik Devlet Arşivi ve Osmanlı İmparatorluk Arşivleri ve yerel idari yazışmalar.
Hafıza: Rugova’dan Pešter’e uzanan sözlü tarih ve aile ağları.
Bilim: Genetik soy analizleri, mikro göç örüntüleri ve literatür karşılaştırmaları.

Bir Akademik Katkı ve Kamusal Bellek Çalışması

“Koferdeki Besa”, yalnızca akademik bir eser değil, aynı zamanda bir hafıza projesi.
Kuzey Arnavutluk kökenli tüm dünyaya yayılmış Türkiye’dede yoğun olarak yaşayan topluluklar için bir belge bankası ve yöntem kılavuzu niteliğinde.
Arşiv belgelerini, sözlü tarihleri ve genetik analizleri aynı metinde buluşturarak dışarıdan bilgi ile içeriden hakikati birleştiriyor.

“Besa u Koferu, bir kitabın adı olmaktan önce, sözün ve sözlülüğün emanet edildiği bir sandıktır.
Açtıkça belgeleri, belgeler açıldıkça insanlar; insanlar konuştukça tarih…”

Kitap Künyesi